Witaminy dla szympansów

Zarówno przodkowie współczesnych ludzi, jak i szympansów ewoluowali w Afryce, a więc z grubsza rzecz ujmując, w strefie międzyzwrotnikowej. Wiązało się to z dużym nasłonecznieniem i dostosowaniem koloru skóry do ochrony przed promieniowaniem nadfioletowym. Część ludzi wyemigrowała w wyższe szerokości geograficzne, gdzie ciemny kolor skóry (i konieczność osłaniania jej ubraniami przed chłodem) stał się przeszkodą w wytwarzaniu odpowiedniej ilości witaminy D.

Obecnie większość ludzi żyjących na północ od Zwrotnika Raka ma skórę stosunkowo jasną. W odróżnieniu od ludzi szympansy nie skolonizowały Europy. Nie znaczy to jednak, że ich nie ma na tym kontynencie – żyją głównie w ogrodach zoologicznych. Właśnie im postanowiła się przyjrzeć międzynarodowa grupa badaczy w kontekście witaminy D, a wyniki opublikowała w „Scientific Reports”.

Przeanalizowano krew kilkuset osobników z 32 ogrodów z zachodniej Europy (od Portugalii po Szwecję). Można by się spodziewać, że te z południa będą miały lepsze wyniki niż te z północy, ale nie okazało się to istotnym czynnikiem. Co ciekawe, również suplementacja, przynajmniej w takiej postaci jak obecnie, nie ma większego wpływu. Przede wszystkim jest stosowana rzadko. Ważniejsze okazały się pora roku i to, czy zwierzęta wychodziły na zewnątrz.

Nie da się do końca stwierdzić, czy szympansy w europejskich ogrodach zoologicznych cierpią na niedobór witaminy D z jednego powodu – nikt dotychczas nie ustalił odpowiednich standardów. Gdyby zastosować kryteria dla jednego z najbliższych krewnych szympansa, tj. człowieka rozumnego, taki niedobór dotyczyłby mniej więcej jednej trzeciej przypadków. Zimą to już 55 proc. Badacze postulują więc, by lepiej zgłębić temat i podjąć odpowiednie środki.

Piotr Panek

fot. Wikipedysta CLI, licencja CC BY-SA 4.0

• Sophie Moittié, Rachel Jarvis, Stephan Bandelow, Sarah Byrne, Phillipa Dobbs, Melissa Grant, Christopher Reeves, Kate White, Mátyás Liptovszky, Kerstin Baiker 2022 Vitamin D status in chimpanzees in human care: a Europe wide study  Scientific Reports 12, 17625 doi: 10.1038/s41598-022-21211-6