Dietetyczne nowinki – słodki, słodszy, stewiozydowy

12 października 2014
Blog szalonych naukowców

Stevia revCoca-Cola zdecydowała się ostatnio wypuścić na rynek europejski, a konkretnie brytyjski, nowy produkt pod nazwą Coca-Cola Life, w którym zamiast cukru i tradycyjnych już syntetycznych substancji słodzących (substytutów cukru) typu aspartam, ksylitol czy sorbitol postawiono na naturalną niskokaloryczną substancję słodzącą ekstrahowaną ze Stevia rebaudiana – południowoamerykańskiej rośliny z rodziny astrowatych.

Właściwości słodzące Stevia znane są już od dawna, jednak dopiero niedawno zwrócono uwagę na możliwość ich praktycznego zastosowania. Producenci żywności, pod wpływem nabierającej na sile opinii publicznej, domagającej się ograniczenia sztucznych słodzików i zastosowania naturalnych zamienników cukru, zaczęli zwracać baczniejszą uwagę na substancje słodzące stosowane w tradycyjnych kuchniach Ameryki Południowej i Dalekiego Wschodu. Substancją z wyboru okazała się Stevia, a konkretnie zawarte w jej liściach słodkie glikozydy (stewiozydy), w smaku do 30 razy słodsze od cukru spożywczego, do tego o wielu korzystnych dla zdrowia właściwościach.

Stewiozydy, w przeciwieństwie do syntetycznych słodzików, mają bardzo zbliżony smak do cukru spożywczego, stąd też produkty z ich zastosowaniem w smaku praktycznie nie różnią się od ich cukrowych odpowiedników. Najnowsze badania wykazały, że czekolada z wysoką zawartością ekstraktów liści stevii ma najbardziej zbliżone wartości smakowe do tradycyjnej czekolady z zastosowaniem cukru i jako taka ma największą szansę zdobyć popularność na coraz bardziej wymagającym rynku zdrowej, niskokalorycznej, smacznej żywności.

Oprócz pożądanych, zbliżonych do cukru spożywczego, właściwości smakowych stewiozydy w dużych dawkach obniżają ciśnienie krwi oraz mają bardzo niski indeks glikemiczny, tzn. ich spożywanie nie podnosi poziomu glukozy we krwi i z tego względu produkty z ich zastosowaniem mogą być z powodzeniem stosowane w diecie osób chorujących na cukrzycę.

Odkryto również, że ekstrakty liści Stevia posiadają właściwości przeciwutleniające i jako takie mogą być pomocne w zapobieganiu chorobie niedokrwiennej serca. Nie wszyscy jednak ulegli słodkości Stevia. Niektórzy badacze podkreślają, że stewiozydy w dużych dawkach mogą naśladować działanie niektórych hormonów (zwłaszcza płciowych) i stąd produkty z ich zawartością powinny być stosowane w umiarkowanym stopniu. Ponadto nieznane są długotrwałe skutki uboczne, stąd też niektórzy żywieniowcy podchodzą do Stevia z ostrożnością.

Obecnie jednak, z braku innych środków, wydaje się, że Stevia jest najlepszą z dostępnych alternatyw dla cukru spożywczego i jako taka może być zalecana w diecie cukrzycowej oraz przy zagrożeniu nadciśnieniem… Natomiast na to, czy się przyjmie, przyjdzie nam pewnie poczekać.

Osobiście dietetyczne nowinki przyjmuję z pewną dozą ostrożności – produkty z zastosowaniem sztucznych słodzików nie zdobyły mojej przychylności, podobnie jak szeroko niegdyś reklamowana żywność o niskiej zawartości tłuszczu, która ostatnio zaczęła wychodzić z mody, czy produkty sojowe, które, jak się okazało, mają właściwości estrogenne i w dużych ilościach mogą powodować zaburzenia płodności. Mam nadzieję jednak, że w przypadku Stevia okaże się, że moja ostrożność jest nieuzasadniona.

Judyta Juranek

Ilustracja: Judyta Juranek na podstawie zdjęć dostępnych w domenie publicznej (Wikipedia)
Licencja CC BY 3.0

ResearchBlogging.org

Belščak-Cvitanović A, Komes D, Dujmović M, Karlović S, Biškić M, Brnčić M, & Ježek D (2015). Physical, bioactive and sensory quality parameters of reduced sugar chocolates formulated with natural sweeteners as sucrose alternatives. Food chemistry, 167, 61-70 PMID: 25148960

Goyal SK, Samsher, & Goyal RK (2010). Stevia (Stevia rebaudiana) a bio-sweetener: a review. International journal of food sciences and nutrition, 61 (1), 1-10 PMID: 19961353