Zaspana Królewna – czyli kilka słów o zaletach snu

SleepingBeautyW czasach, w których coraz częściej musimy rozliczać się z każdej godziny, ba, nawet minuty, wolny czas wydaje się dobrem luksusowym, trudnym do zdobycia i jeszcze trudniejszym do utrzymania… Nic dziwnego, że wiele osób motywowanych wizją utraty cennego projektu czy dobrej pracy, przejęcia przez wszędobylską konkurencję lub zazdrosnych o wyniki kolegi/koleżanki z podwórka, szkoły lub pracy – skraca czas przeznaczony na sen, byleby tylko nie wypaść z obiegu.

Działanie takie na krótką metę możne przynieść pozytywne skutki – pewnie każdemu z nas zdarzyło się choć raz zarwać noc, by przygotować się do egzaminu czy siedzieć do późna w nocy, pracując nad projektem „na wczoraj”. Myślę, że każdy z nas znalazł się w sytuacji, kiedy sen był na drugim czy nawet trzecim miejscu. Gdy sytuacja taka zdarza się sporadycznie, nie ma powodu do zmartwień, gdy jednak będzie się powtarzać codziennie lub kilka razy w tygodniu, jej skutki będę dla naszego organizmu bardzo niekorzystne.

Przyjmuje się, że dorosły człowiek potrzebuje od 6 do 8 godzin snu; niektórzy potrzebuję snu więcej, inni mniej, jednak niezależnie od indywidualnych różnic każdy potrzebuje wystarczającej ilości snu, bowiem, jak wykazują najnowsze badania, niedospanie w dużym stopniu negatywnie wpływa na pracę naszego mózgu, zmienia zachowanie i osłabia pamięć. Im dłużej trwa okres deprywacji snu, tym gorzej dla nas.

Chroniczne niedospanie (chronic sleep deprivation), na które szczególnie narażone są niektóre grupy zawodowe (zwłaszcza osoby pracujące na nocną zmianę bądź o zmiennym czasie pracy), stanowi jeden z istotnych problemów zdrowotnych, z którym boryka się współczesne społeczeństwo. Badania wykazują, że chroniczne niedospanie powoduje poważne zaburzenia pamięci, osłabia koncentrację, przedłuża czas reakcji, zmniejsza motywację i upośledza umiejętność podejmowania złożonych decyzji. Ponadto wykazano, że niedospanie powoduje zaburzenia osobowości (zwiększona agresja, osłabienie zdolności współodczuwania – empatii, zwiększona skłonność do podejmowania ryzyka, obniżony popęd seksualny).

Zaobserwowano również, że chroniczny brak snu powoduje znaczne osłabienie uwagi, przyczyniając się do zwiększonej liczby wypadków w miejscu pracy bądź na szosie. Liczba wypadków drogowych spowodowanych przez niedospanych, zmęczonych kierowców przewyższa kilkakrotnie liczbę wypadków spowodowanych przez kierowców prowadzących po wypiciu alkoholu.

Badania przeprowadzone w USA na grupie 8 tys. lekarzy – chirurgów różnych specjalności – wykazały, że w grupie tej, w której często obowiązują długie godziny pracy (16 h) oraz częste zmiany godzin pracy (dyżury), występowało zwiększone ryzyko wypalenia zawodowego, skłonności samobójcze (6,4 proc., 1,5-3 razy większe niż w całej populacji), poważne zaburzenia osobowości (brak empatii, mechaniczne traktowanie pacjentów, ale też i współpracowników), zwiększona skłonności do popełnienia błędów diagnostycznych (nieprawidłowe rozpoznanie choroby) oraz notoryczne zmęczenie, znacznie obniżające efektywność pracy.

Na tym jednak nie koniec. Naukowcy wykazali, że brak snu wpływa nie tylko na naszą osobowość i pracę mózgu, ale oddziałuje również na pracę innych układów i organów. Niedospanie obniża pracę układu odpornościowego, zaburza pracę układu pokarmowego oraz hormonalnego oraz negatywnie wpływa na pracę układu krwionośnego.

Czyli, podsumowując krótko, zanim zdecydujemy się zarwać noc, głowiąc się nad problem, może po prostu czasem warto się z nim przespać. Może wyjść to nam tylko na zdrowie 🙂

Judyta Juranek

Ilustracja: Giambattista Basile, Sun, Moon, and Talia (1634); domena publiczna

ResearchBlogging.org

Mullington JM, Haack M, Toth M, Serrador JM, & Meier-Ewert HK (2009). Cardiovascular, inflammatory, and metabolic consequences of sleep deprivation. Progress in cardiovascular diseases, 51 (4), 294-302 

Jarral OA, Baig K, Shetty K, & Athanasiou T (2014). Sleep deprivation leads to burnout and cardiothoracic surgeons have to deal with its consequences. International journal of cardiology, 179C, 70-72